فرش‌بافی یکی از زیباترین و ارزشمندترین هنرهای سنتی ایران است و تعداد شانه یکی از معیارهای اصلی برای ارزیابی کیفیت فرش محسوب می‌شود. شانه به تعداد گره‌های موجود در هر اینچ طول فرش اطلاق می‌شود. هرچه تعداد شانه بیشتر باشد، فرش نرم‌تر، با کیفیت‌تر و ارزشمندتر خواهد بود. این هنر در ایران تاریخ و ید طولانی دارد و شامل سنت‌های گسترده‌ای می‌شود. با توجه به تنوع فرهنگی و تاریخی مناطق مختلف ایران، انواع مختلفی از بافت فرش وجود دارد که تنوع شانه‌ها نیز در آن‌ها مشهود است.
برای بهترین درک از این موضوع، در این مقاله به شما روشهای اندازه‌گیری شانه‌های فرش را آموزش می‌دهیم و از بهترین تعداد شانه در فرش‌ها می‌گوییم. پس از خواندن این مقاله، شما بهتر در خرید فرش‌های مورد علاقه‌تان راهنمایی خواهید داشت. همراه ما باشید تا به انتهای این مقاله برسیم و اطلاعات بیشتری کسب کنید.
روش ساده اندازه‌گیری شانه‌های فرش و تحلیل کیفیت
شانه‌های فرش تعداد گره‌هایی هستند که در هر اینچ یا سانتی‌متر مربع از فرش دیده می‌شوند و نشان‌دهنده کیفیت و بافت فرش است. شاید شنیده باشید که فلان فرش، ۱۰۰۰ شانه دارد. این یک روش سنتی و معمول برای اندازه‌گیری تعداد شانه‌هاست. برای انجام این کار:
– فرش را روی یک سطح صاف و تمیز قرار دهید و پشت فرش را به سمت بالا بچرخانید.
– یک خط‌کش را روی پشت فرش قرار دهید و یک خط مرجع را انتخاب کنید. از یکی از لبه‌های خط‌کش یا از یک نشان‌گر دیگر استفاده کنید.
– شانه‌های فرش را در طول و عرض خط‌کش شمارش کنید و تعداد آن‌ها را با هم ضرب کنید.
برای مثال، اگر در ۱۰ سانتی‌متر طول ۲۰ شانه و در ۱۰ سانتی‌متر عرض ۱۵ شانه داشته باشید، باید ۲۰ × ۱۵ = ۳۰۰ را محاسبه کنید. این عدد نشان‌دهنده تعداد شانه‌های فرش در ۱۰۰ سانتی‌متر مربع خواهد بود.
روش اندازه‌گیری شانه‌های فرش با ذره‌بین؛ روش ساده و دقیق
شانه‌های فرش تعداد گره‌هایی می‌باشند که در هر سانتی‌متر مربع از فرش دیده می‌شوند و تأثیرگذار بر کیفیت و بافت فرش هستند. برای اندازه‌گیری دقیق شانه‌ها و تحلیل کیفیت آن‌ها، یک ذره‌بین مورد استفاده قرار می‌گیرد. این روش به این صورت است:
– فرش را روی یک سطح صاف و تمیز قرار داده و پشت فرش را به سمت بالا می‌چرخانیم.
– یک ذره‌بین را روی پشت فرش قرار داده و یک نقطه را به عنوان مرکز انتخاب می‌کنیم. این نقطه می‌تواند هر جایی از پشت فرش باشد.
– شانه‌های فرش را در یک سانتی‌متر طول و یک سانتی‌متر عرض شمارش کرده و تعداد آن‌ها را با هم ضرب می‌کنیم.
برای مثال، اگر در یک سانتی‌متر طول ۱۰ شانه و در یک سانتی‌متر عرض ۸ شانه داشته باشیم، باید ۱۰ × ۸ = ۸۰ را محاسبه کنیم. این عدد نشان‌دهنده تعداد شانه‌های فرش در یک سانتی‌متر مربع است.
نکات مهم برای انتخاب فرش؛ آیا فرش چند شانه خوب است؟
پاسخ به سوال این است که آیا فرش چند شانه خوب است، بستگی به نوع، اندازه، قیمت و محل استفاده فرش دارد. به‌طور کلی، می‌توان گفت که هرچه تعداد گره‌های فرش بیشتر باشد، فرش بهتر و قیمت آن بیشتر است. به طور مثال، فرش با ۷۰۰ گره قطعا ارزان‌تر از فرشی با ۱۲۰۰ گره است.
نوع فرش و تعداد گره‌ها؛ تفاوت بین فرش‌های دست‌بافت و ماشینی
فرش‌های دست‌بافت معمولا دارای تعداد گره‌های بیشتری نسبت به فرش‌های ماشینی هستند. این فرش‌ها از نخ‌های طبیعی مانند پشم یا ابریشم ساخته می‌شوند و طرح‌ها و رنگ‌های زیبایی دارند. اما فرش‌های ماشینی از نخ‌های مصنوعی مانند نایلون یا پلی‌استر ساخته می‌شوند و طرح‌ها و رنگ‌های محدودتری دارند.
تعداد گره‌ها در هر متر عرض فرش به شانه فرش اشاره دارد. معمولاً فرش‌های ماشینی ۵۰۰، ۷۰۰، ۱۰۰۰، ۱۲۰۰ یا ۱۵۰۰ گره دارند. اما در فرش‌های دست‌بافت، تعداد گره‌ها در هر متر از عرض فرش متفاوت است و به ظرافت بافت بستگی دارد.
راز هماهنگی سایز فرش با تعداد گره‌ها
عموماً سایز فرش با تعداد گره‌ها ارتباط مستقیمی ندارد. سایز فرش به ابعاد طول و عرض آن بستگی دارد. با این حال، تعداد گره‌ها بر کیفیت و ظرافت طرح فرش تأثیر می‌گذارد. فرش‌های با تعداد گره بالا، طرح‌های دقیق‌تری دارند؛ به عبارت دیگر، اگر سایز فرش بزرگ و تعداد گره‌ها کم باشد، طرح‌ها ممکن است درشت تر و کم‌جزئیات تر باشند.
تأثیر قیمت فرش بر تعداد گره‌ها
قیمت فرش نیز به تعداد گره‌های آن بستگی دارد. هر چه تعداد گره‌های فرش بیشتر باشد، قیمت آن نیز بالاتر خواهد بود. به طور مثال، یک فرش دست‌بافته با هزار گره در هر متر مربع، ممکن است ارزان‌تر از یک فرش ماشینی با ۵۰۰ گره در همان مساحت باشد.
کاربرد فرش؛ نقش تعداد گره برای فضاهای مختلف
کاربرد فرش نیز تعیین‌کننده‌ی تعداد گره‌های آن است. به‌طور مثال: برای فضاهایی که تردد زیادی دارند مانند پذیرایی یا راهرو، بهتر است از فرش‌هایی با تعداد گره زیاد و مقاوم استفاده کنیم. اما برای فضاهایی با تردد کمتر مانند اتاق خواب یا کتابخانه، می‌توان از فرش‌هایی با تعداد گره کمتر استفاده کرد. همچنین باید به سبک و رنگ فرش نیز توجه کرد تا با دکوراسیون فضا همخوانی داشته باشد.
تأثیر سلیقه شخصی بر انتخاب تعداد گره‌های فرش
در نهایت، انتخاب تعداد گره‌های فرش بستگی به سلیقه شخصی هر فرد دارد. برای برخی افراد، تعداد گره‌ها اهمیت زیادی ندارد و آن‌ها بیشتر به طرح و رنگ علاقه دارند. اما برای بعضی افراد، قیمت مهم‌تر است و آن‌ها بیشتر اهمیت به بودجه خود می‌دهند. همچنین برای بعضی افراد، نوع فرش مهم‌تر از سایز آن است. به هر حال، باید به نیازها و خواسته‌های خود پاسخ داد و فرشی انتخاب کرد که شما را خوشحال کند.
گردآوری توسط مجله آرادل
تنظیم و نگارش : مدیر
معیارهایی برای ارزیابی فرش چند شانه و تشخیص کیفیت آن
منبع
